Thuisonderwijs, wat is dat eigenlijk?

Thuisonderwijs is een vorm van onderwijs waarbij jouw kind geen les krijgt op een school, maar gewoon lekker thuis bij jou. Je kind zit dus niet vast aan een standaard klaslokaal in een reguliere school, maar krijgt de leerstof thuis aangeleerd volgens het eigen tempo en ritme.
Er zijn twee manieren om thuisonderwijs te organiseren. Je kan kiezen voor individueel thuisonderwijs, waarbij jijzelf of een privéleraar jouw kinderen thuis les geeft. Maar het kan ook collectief. Dat betekent dat je samenwerkt met andere ouders om de kinderen les te geven. Op die manier kunnen jullie kinderen samen leren en groeien in een sociale omgeving.

Cijfers van 2003-2020 over het thuisonderwijs in Vlaanderen

Figuur 1. Meest recente cijfers thuisonderwijs in Vlaanderen (databank AGODI)

 

De voordelen van thuisonderwijs

Een van de grootste voordelen van thuisonderwijs is de flexibiliteit. Je kan als ouder een individueel leertraject uitstippelen dat perfect aansluit bij de behoeften en interesses van jouw kind. Of het nu gaat om een kind met studiemoeilijkheden of hoogbegaafdheid, thuisonderwijs biedt de mogelijkheid om op een gepersonaliseerde manier te leren. Blijkt de leerstof te moeilijk te zijn? Dan kan je rustig de tijd nemen om het samen te herhalen. Of is de inhoud te makkelijk en blijft je kind op zijn leerhonger zitten? Dan kan je altijd extra uitdaging en verrijking bieden. Zo kan je als ouder de leerstof aanpassen aan de behoeften van jouw kind en de manier van leren die het beste bij hem of haar past.
Daarnaast biedt thuisonderwijs de kans om creatief en innovatief met het onderwijsprogramma om te gaan. Je kan als ouder zelf bepalen hoe je de leerstof aanpakt en welke leermethodes je gebruikt. Wil je kind bijvoorbeeld graag meer leren over artificiële intelligentie, dan kan je daar gewoon een volledig project rond bouwen. Of misschien gaan jullie wel op excursie naar een museum of maken jullie een eigen educatief bordspel. Als ouder kan je experimenteren met nieuwe manieren van leren en ontdekken wat het beste werkt voor jouw kind. Hierdoor kan je kind op een speelse en persoonlijke manier nieuwe talenten ontdekken en ontwikkelen.

“De meeste ouders geven thuisonderwijs omdat hun kind zijn of haar plaats niet vindt op een gewone school.”

Waarom kiezen ouders voor thuisonderwijs?

Ook na de coronapandemie blijft thuisonderwijs een populaire optie voor ouders. Maar waarom kiezen voor thuisonderwijs als je jouw kind ook gewoon naar school kan sturen? Naast de voordelen die al genoemd werden, zijn er nog andere redenen waarom ouders kiezen voor thuisonderwijs. “De meeste ouders geven thuisonderwijs omdat hun kind zijn of haar plaats niet vindt op een gewone school.” zegt Liesje Vanhoeck, voorzitter van de koepel van thuisonderwijzers. Het merendeel van de kinderen start hun schoolcarrière wel in een school, maar schakelen nadien over naar thuisonderwijs omwille van verschillende redenen: kiezen voor een prikkelarme ruimte voor een kind met autisme, te weinig uitdaging voor een cognitief sterk kind op de gewone school, ouders die verhuizen naar het buitenland voor het werk en bij terugkomst het thuisonderwijs gewoon voortzetten, … Ouders die kiezen voor thuisonderwijs zijn dus niet noodzakelijk tegen school. Vaak willen ze het leerrecht van hun kind garanderen en kiezen daarom voor andere oplossingen dan de school.

Thuisonderwijs volgen betekent niet dat jouw kinderen geïsoleerd zijn van de maatschappij.

Kritiek op thuisonderwijs: ouders zonder lerarendiploma kunnen geen kwaliteitsvol onderwijs bieden

Hoewel thuisonderwijs steeds populairder wordt in Vlaanderen, zijn er ook kritische stemmen. Een van de belangrijkste zorgen die geuit worden over thuisonderwijs is de kwaliteit van het onderwijs dat je als ouder thuis geeft. Doen je kinderen wel de juiste kennis en vaardigheden op voor hun toekomst en kunnen ze een diploma behalen? Want als ouder heb je niet altijd de juiste opleiding of ervaring om les te geven.
In Vlaanderen is de onderwijsinspectie verantwoordelijk voor het toezicht op de kwaliteit van het onderwijs, ook bij thuisonderwijs. Vorig jaar waren er 739 inspecties bij thuisonderwijzers waarvan 85% een positieve evaluatie kreeg. Ook een diploma behalen via thuisonderwijs is mogelijk. Sinds 2013 moet je als huisonderwijzer je kinderen inschrijven bij de Vlaamse Examencommissie en hen laten slagen voor de examens van het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs.
Een ander punt van kritiek omvat het sociale aspect van het naar school gaan. Missen je kinderen niet de kans om sociaal te leren omgaan met leeftijdsgenoten? Voelen kinderen die thuis les krijgen zich niet eenzaam omdat ze minder contact hebben met anderen? Ouders benadrukken dat thuisonderwijs niet betekent dat hun kinderen geïsoleerd zijn van de maatschappij. “Onze dochter is lid van een jeugdbeweging en heeft veel hobby’s waarbij ze andere kinderen ontmoet.” vertelt Annelies, mama van Ella. Bovendien spreken kinderen van thuisonderwijzers vaak met elkaar af om samen te leren. Zo ontwikkelen de sociale vaardigheden op dezelfde manier als bij schoolgaande kinderen.

De stijging van de cijfers in thuisonderwijs is een signaal dat er behoefte is aan verandering en vernieuwing in ons Vlaams onderwijssysteem.

Stijging van thuisonderwijs: is dit een teken van dalende onderwijskwaliteit in Vlaanderen?

Steeds meer ouders kiezen ervoor om hun kinderen zelf les te geven in plaats van ze naar school te sturen. Dit roept echter ook kritische vragen op over de kwaliteit van ons Vlaams onderwijs. Wat zeggen deze stijgende cijfers thuisonderwijs eigenlijk over de kwaliteit van ons onderwijs?
Een van de belangrijkste redenen die daarnet werd aangehaald, is dat ouders niet tevreden zijn met het reguliere onderwijssysteem. Het systeem lijkt niet langer aan te sluiten bij de behoeften van hun kinderen en er is weinig ruimte voor individuele begeleiding en aandacht. Door thuis les te geven, heb je als ouder meer controle over wat je kinderen leren en hoe ze dat doen.
Maar betekent dit dan automatisch dat de kwaliteit van ons Vlaams onderwijs achteruitgaat? Ik denk dat het eerder een signaal is dat er behoefte is aan verandering en vernieuwing in ons onderwijssysteem. Als ouders bereid zijn om hun kinderen thuis te onderwijzen, betekent dit dat ze serieus nadenken over de kwaliteit van het onderwijs dat hun kinderen krijgen. “Ik geloof dat er fantastische leerkrachten zijn, maar ik loop vast op de onderwijscrisis. Zelf leerkrachten geven aan dat het niet meer lukt om aan de noden van de kinderen te beantwoorden. Dan houd ik mijn kinderen liever thuis.” Verklaart Annlies Van Den Bleeken. Zij kiest bewust voor thuisonderwijs omwille van de dalende kwaliteit van het onderwijs. Desondanks betekent het niet dat alle ouders die thuisonderwijs geven ontevreden zijn over het onderwijssysteem, maar het geeft wel aan dat er behoefte is aan meer flexibiliteit en maatwerk in het onderwijs.
Thuisonderwijs is geen oplossing voor iedereen en het vergt veel toewijding en inzet van ouders. Maar het feit dat steeds meer ouders deze keuze maken, toont aan dat er behoefte is aan verandering in ons onderwijssysteem. Het is aan de overheid en onderwijsinstellingen om te luisteren naar deze signalen en te werken aan een onderwijssysteem dat beter aansluit bij de behoeften van alle kinderen en hun ouders.

 📌 Overweeg jij ook om thuisonderwijs aan je kind te geven, maar wil je niet zelf de leerkracht van je kind zijn? Ik help je graag verder en zorg op basis van bijles en studiebegeleiding voor een leertraject op maat van jouw kind. Maak vandaag nog een afspraak en samen bekijken we hoe we van thuisonderwijs voor jouw gezin een succesverhaal kunnen maken.


Bronnen:

  • Onderwijs Vlaanderen (2020). Statistisch jaarboek van het Vlaams onderwijs 2019-2020
  • Databanken AGODI, opgevraagd via het Agentschap voor Onderwijsdiensten.
  • Vereniging voor huisonderwijzers vlaanderen (n.d.). De regelgeving
  • VRT (2023). Thuisonderwijs is steeds populairder: aantal leerlingen in 5 jaar tijd bijna verdrievoudigd.
  • De Standaard (2022). ‘Een nieuwsgierig kind met een leerrijke omgeving haalt de eindtermen ook zonder school.’