Een antwoord op je vraag in enkele seconden
De afgelopen jaren heeft artificiële intelligentie (AI) als een wervelwind onze maatschappij veroverd. En de laatste maanden is de technologie in een stroomversnelling gekomen met de komst van de chatrobot ChatGPT.
Wat ChatGPT zo onweerstaanbaar en revolutionair maakt, is dat je de tool kunt vragen om een samenvatting, gedicht, wiskundige berekening of software code te schrijven. Waar je tot voor kort nog urenlang informatie op Google moest opzoeken en je hersenen pijnigen om tot een samenhangend antwoord te komen, geeft ChatGPT je in enkele seconden tijd een vrijwel foutloos Nederlands antwoord.
Geen wonder dus dat in de eerste 2 maanden sinds het bestaan van de chatrobot meer dan 100 miljoen gebruikers de tool hebben geraadpleegd. Ja, ook in het onderwijs werd de nieuwsgierigheid geprikkeld: om de kwaliteit van de antwoorden te testen, legden enkele universiteitsprofessoren hun examenvragen voor aan de chatbot. En wat bleek? De tool begreep niet alleen perfect wat er werd gevraagd, hij leverde in sommige gevallen nog eens bijna foutloze antwoorden af. De tool slaagde zelfs voor een examen rechten aan de universiteit van Minnesota.
Beangstigend goed dus op het eerste gezicht, maar voorzichtigheid blijft op zijn plaats. Want ondanks de snelle en overtuigende antwoorden bevat deze tool nog steeds een pak valkuilen. Zo durft hij al eens verkeerde infomatie te verspreiden of verzint hij zelf antwoorden die geen steek houden.
De technologie is een blijver, net als een goede basiskennis
Ondanks deze tekortkomingen staat één ding vast: de tool is niet van plan om te verdwijnen. Sterker nog: de kans is groot dat de chatrobot in de toekomst de nieuwe norm wordt en enkel nog slimmer zal worden.
Moeten we met de komst van ChatGPT in onderwijs dan nog inzetten op algemene kennis en het verwerken van informatie? Wel, dat is net hetzelfde vragen als: ‘Moeten we nog leren rekenen, want de rekenmachine doet dat toch voor ons?’ Het antwoord is overduidelijk: ja, en misschien zelfs meer dan ooit!
ChatGPT is een nieuwe ontwikkeling in de evolutie van kennisverwerving, maar niet zo revolutionair als sommigen denken. Het voegt een extra laag toe aan de informatie die Google en Wikipedia al bieden, door informatie uit verschillende bronnen te combineren en taalkundig correcte antwoorden voor te schotelen. Maar net als bij Google en Wikipedia moeten kinderen en jongeren nog steeds de informatie controleren en hun basiskennis gebruiken om te bepalen of deze betrouwbaar is. En ook al vertelt je rekenmachine de cijfers na de komma van een vierkantswortel, de formule kennen en correct toepassen blijft nog steeds noodzakelijke kennis. Kinderen zullen dus moeten blijven studeren.
Ik vind het belangrijk dat we kinderen en jongeren leren hoe ze op een verantwoorde manier kunnen omgaan met nieuwe technologie en hen bewust maken van de beperkingen en gevaren ervan. Het hebben van een sterke basiskennis is hierbij cruciaal omdat dit hen in staat stelt om kritisch te kijken naar informatie en te beoordelen of iets klopt of niet. Anders bestaat het gevaar dat we ons brein lui maken, zoals Marlies De Munck professor filosofie van de Universiteit van Antwerpen het prachtig formuleerde: “ChatGPT wordt de McDonald’s voor je brein. Hij serveert je de ideale hap: snel en efficiënt, volledig op maat. Snelle snacks zijn goedkoop, toegankelijk en verslavend lekker. Maar voor elke winst betaalt iets of iemand de prijs.” Leer je kind dus slim omgaan met de technologie door ernaar te kijken vanuit een sterke kennisbril.
Van informatie jager en – verzamelaar naar informatie criticus
ChatGPT is een blijver, zoveel is zeker. Maar willen we vermijden dat onze kinderen voorgekauwde informatie gaan consumeren, dan moeten we hen de ingrediënten aanbieden om informatie zelfstandig en kritisch te bekijken. Om te verhinderen dat ze desinformatie met de paplepel binnen krijgen, moeten we als ouder hun ogen openen, hen de nodige basiskennis en vaardigheden aanleren om kritisch om te springen met informatie zodat ze gewapend zijn om foute informatie te detecteren. Enkel zo ontwikkelen we een generatie informatiecritici die weerbaar genoeg is om waarheid boven snelheid te plaatsen .
